Tekeningen en haiku’s van Jolande Leeflang

Waarom vind je het belangrijk, dat er een boekje met jouw werk komt vroeg ik, zomer 2019, in Zweden aan Jolande.

“Ik wil laten zien, dat er meer is dan we oppervlakkig zien. Ik wil het onzichtbare zichtbaar maken! In de eerste plaats voor onze kleinkinderen. Om door te geven waar ik mee bezig ben geweest. Liefde voor het leven, wat er ook gebeurd.” Lees verder →

Waar begint een tekening? Een vraag waar we soms al te makkelijk aan voorbij gaan, vooral omdat we in de regel worden geconfronteerd met een eindresultaat. De kunstenaar heeft gedaan, het werk mag getoond en de beschouwer kijkt en velt een oordeel. Tekeningen hebben een overrompelende directheid. Ze hebben gestalte gekregen door twee componenten: het materiaal om mee te tekenen en het materiaal dat de tekening draagt. In de praktijk komt dat meestal simpelweg neer op potlood en papier. Niets meer, niets minder dan de sobere techniek die sinds de uitvinding van het papier de behoefte om te vertellen, om iets te delen, heeft vastgelegd. Lees verder →

Hierbij maak ik gebruik van de binnen-en buitenkant van de boomschors en bewerk deze met materialen als aluminiumgaas, bladkoper/zilver en olieverf’.

Ik maak gebruik van katoenen/linnen doekjes en bewerk deze met geoxideerd bladkoper op olieverf/acryl. Soms gecombineerd met bladgoud, zilver of andere materialen zoals gaas of jute. Er ontstaat een spel van licht/donker, waarbij de ontbinding van het oxiderende koper een cruciale rol speelt. Het geeft een proces van opbouw en afbraak weer, waarbij het spel met de materie een wezenlijk onderdeel is.

Jute en canvas zijn de dragers van deze doeken. De pure eenvoud van deze materialen inspireert mij en doet mij verwonderen en verstillen. Vervolgens bewerk ik ze met acryl en/of olieverf.

Hier ga ik van een lijn uit die in een beweging met al zijn doorkruisingen op papier is gezet. Door de beweeglijkheid ontstaan er wonderlijke vlakken en vormen die ik vervolgens bewerk. Ik noem ze ook wel “mijn gedachtespinsels”.

Ik teken horizontale en verticale lijnen die voortdurend op elkaar reageren en daardoor een netwerk vormen. Ieder potloodlijntje doet er toe. Zo ontstaat er in het lijnenspel een netwerk van verbindingen hokjes die ik via een bepaalde ritmiek bewerk. Het is een langzaam opbouwend proces, waarin continue keuzes gemaakt worden. Ieder hokje draagt bij aan het totale beeld dat wordt gevormd en krijgt daardoor zijn eigen betekenis. De subtiele bewegingen die hieruit voortkomen, zie ik als een innerlijke beweging, een resonance van de ziel.

Door meerdere “zielekleedjes” met elkaar te verbinden, ontstaan er grotere netwerken met overgangsgebieden.

Binnen/buiten.  Het horregaas bracht mij tijdens een reparatie van onze buitendeur op het idee dit te gebruiken als een beeld dat staat voor een binnen- en buitenwereld. Een dubbelwandig vierkant van horregaas , waarbij het binnenvierkant vrij in de ruimte van het buitenvierkant hangt. Het zien van de golvende bewegingen  als je er langs loopt, of als je er met je handen langs gaat, doet me denken aan een energieveld en drukt voor mij de dynamiek uit dat ontstaat tijdens de uitwisseling van die binnen- en buitenwereld.

Zieleroerselen. Vanuit het perspectief van de ‘zielekleedjes’, kwam ik op het idee  boomschors als beeld voor de’ zielehuid. te gebruiken. Met ongebleekt katoenen draad omwikkelde ik de schors kruislings tot een ingekapseld geheel. Zo ontstonden er drie beelden die voor mij bepaalde hoedanigheden van een ‘zielegesteldheid’ weergeven:

1. Gesloten – de omwikkelde gesloten schors als een verstikkende naar binnen gegroeide ‘zielehuid’ , waardoor er geen uitwisseling van de binnen- en de buitenwereld kan plaats vinden.
2. Halfopen  –   de deels open omwikkelde schors  dat nog een ademende ruimte heeft met in de kern een paar donsveertjes dat voor mij het zachte en het kwetsbare van dit gebied aangeeft.
3. Ontheemd  –   waarvan de katoenen omwikkeling over de schors als beschermlaag afgebrokkeld is geraakt. Het hangt als een leeg omhulsel , alsof het leven eruit is, laag bij de grond.

Deze beelden heb ik op verschillende niveaus dicht bij elkaar met een katoenen draad in de ruimte opgehangen, zodat ze kunnen roteren en schommelen. Een ruimte die voor mij  een “innerlijk” platform weergeeft, waar de ‘zieleroerselen’ zich afspelen.

Voor het weergeven van de energie van de ziel, heb ik fijn aluminiumgaas gebruikt. Door de bewegingen, die als een moiré door het dubbel gaas heen stroomt, krijgt het geheel een dynamisch karakter. De schors zie ik als een gematerialiseerde’ ziele-energie’ dat houvast geeft en tegelijkertijd bescherming biedt aan de nog niet gematerialiseerde inhoud.

Door eerst een basislaag aan te brengen en vervolgens deze na enige tijd als het droog is opnieuw te bedekken met een contrasterende kleur, ontstaat er een boven- en onderlaag. Ik bewerk die laag met behulp van een wisser . Door mijn ritmische bewegingen wordt er verf van de bovenlaag weggehaald en de onderlaag weer getoond als een inprint die op het doek achterblijft.
Deze manier van werken heb ik me in de loop der jaren op de vrije Academie eigen gemaakt. Daarbij kwam de kleur steeds meer op de achtergrond. Ik ben eerst in een witte en daarna in een zwart/witte periode terecht gekomen. Door de beperkingen die ik mezelf oplegde, kreeg ik meer grip op essentiële kwaliteiten zoals licht, donker, ritme, structuur en ruimte. Kwaliteiten die ik sterk in de natuur terug vind. Na verloop van tijd ben ik met de primaire kleuren gaan werken. Ook hierin liet ik me beperken: nu tot één kleur, gecombineerd met zwart, waarbij de kleur door het contrast opgelicht werd.