Binnen/buiten.  Het horregaas bracht mij tijdens een reparatie van onze buitendeur op het idee dit te gebruiken als een beeld dat staat voor een binnen- en buitenwereld. Een dubbelwandig vierkant van horregaas , waarbij het binnenvierkant vrij in de ruimte van het buitenvierkant hangt. Het zien van de golvende bewegingen  als je er langs loopt, of als je er met je handen langs gaat, doet me denken aan een energieveld en drukt voor mij de dynamiek uit dat ontstaat tijdens de uitwisseling van die binnen- en buitenwereld.

Zieleroerselen. Vanuit het perspectief van de ‘zielekleedjes’, kwam ik op het idee  boomschors als beeld voor de’ zielehuid. te gebruiken. Met ongebleekt katoenen draad omwikkelde ik de schors kruislings tot een ingekapseld geheel. Zo ontstonden er drie beelden die voor mij bepaalde hoedanigheden van een ‘zielegesteldheid’ weergeven:

1. Gesloten – de omwikkelde gesloten schors als een verstikkende naar binnen gegroeide ‘zielehuid’ , waardoor er geen uitwisseling van de binnen- en de buitenwereld kan plaats vinden.
2. Halfopen  –   de deels open omwikkelde schors  dat nog een ademende ruimte heeft met in de kern een paar donsveertjes dat voor mij het zachte en het kwetsbare van dit gebied aangeeft.
3. Ontheemd  –   waarvan de katoenen omwikkeling over de schors als beschermlaag afgebrokkeld is geraakt. Het hangt als een leeg omhulsel , alsof het leven eruit is, laag bij de grond.

Deze beelden heb ik op verschillende niveaus dicht bij elkaar met een katoenen draad in de ruimte opgehangen, zodat ze kunnen roteren en schommelen. Een ruimte die voor mij  een “innerlijk” platform weergeeft, waar de ‘zieleroerselen’ zich afspelen.

Voor het weergeven van de energie van de ziel, heb ik fijn aluminiumgaas gebruikt. Door de bewegingen, die als een moiré door het dubbel gaas heen stroomt, krijgt het geheel een dynamisch karakter. De schors zie ik als een gematerialiseerde’ ziele-energie’ dat houvast geeft en tegelijkertijd bescherming biedt aan de nog niet gematerialiseerde inhoud.

Door eerst een basislaag aan te brengen en vervolgens deze na enige tijd als het droog is opnieuw te bedekken met een contrasterende kleur, ontstaat er een boven- en onderlaag. Ik bewerk die laag met behulp van een wisser . Door mijn ritmische bewegingen wordt er verf van de bovenlaag weggehaald en de onderlaag weer getoond als een inprint die op het doek achterblijft.
Deze manier van werken heb ik me in de loop der jaren op de vrije Academie eigen gemaakt. Daarbij kwam de kleur steeds meer op de achtergrond. Ik ben eerst in een witte en daarna in een zwart/witte periode terecht gekomen. Door de beperkingen die ik mezelf oplegde, kreeg ik meer grip op essentiële kwaliteiten zoals licht, donker, ritme, structuur en ruimte. Kwaliteiten die ik sterk in de natuur terug vind. Na verloop van tijd ben ik met de primaire kleuren gaan werken. Ook hierin liet ik me beperken: nu tot één kleur, gecombineerd met zwart, waarbij de kleur door het contrast opgelicht werd.

Materie liegt niet. Wellicht dat Jolande Leeflang een aantal jaren geleden in de materie van het schilderen, en dan met name de olieverf, dook om dit te ondervinden. Het ontstaansproces van de schilderijen is een fascinerende, telkens terugkerende, worsteling tussen doelbewust willen en een speels laten gebeuren. Beide tegen de spirituele achtergrond van haar persoonlijke ervaringen en overtuigingen. De crux zit hem voor haar ergens tussen enthousiast en graag iets willen en het onbedoeld laten gebeuren van wat zich ook maar voordoet. Het is deze wijsheid van het handelen die ze zich, ondergedompeld in de materie, van schilderij naar schilderij eigen maakt. Deze wisselwerking tussen spiritualiteit en materie, het sacrale en het banale, is de achtergrond waartegen zij werkt. Het spel, met de materialen en haar eigen ideeën, heeft hierin een sleutelfunctie.

Vincent Botella
Vrije Academie 2004